Onderzoek Hogeschool PXL
Rapportage van de gebruikerstesten
Door: R. Lemmens – Hogeschool PXL, Departement Healthcare, Expertise-centrum Zorginnovatie
Kaderen van het project
De vergrijzing in België blijft toenemen, met een schatting van 1.6 miljoen 65-plussers in 2027 in Vlaanderen (288.00 personen (22%) meer ten opzichte van 2017). Ouderen en personen met bepaalde aandoeningen zoals bijvoorbeeld dementie willen zo lang mogelijk thuis blijven wonen. Langer thuis wonen is ook noodzakelijk: door de vergrijzing, de vermaatschappelijking van de zorg en de verschuiving van intra- naar extramurale zorg, is er een tekort aan plaatsen in residentiele opvang. Door toenemende beperkingen wordt het echter steeds moeilijker om (veilig) thuis te blijven wonen. De inzet van zorgtechnologie kan hier uitkomst bieden door het verbeteren van zelfredzaamheid, het verhogen van de veiligheid en levenskwaliteit en het betaalbaar houden van zorg. Daarnaast kan zorgtechnologie ook mantelzorgers en professionele zorgverleners ondersteunen die door de verhoogde werklast bijkomende ondersteuning zoeken. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) definieert zorgtechnologie als volgt: ‘Toepassing van kennis en vaardigheden in de vorm van apparaten,procedures of systemen om een gezondheidsprobleem op te lossen en/of de kwaliteit van leven te verbeteren’. Minister Jo Vandeurzen beschrijft in het Vlaams Ouderenbeleidsplan 2015-2020 de rol die zorgtechnologie kan spelen bij het vergroten van de autonomie, het comfortgevoel en het waarborgen van een betere maatschappelijke inclusie. Hij erkent in dit plan zorgtechnologie als ondersteuningsvorm voor ouderen, mantelzorgers en zorgprofessionals en geeft aan dat de Vlaamse regering wil investeren in zorgtechnologie.
Er is al een groot aanbod van zorgtechnologie op de markt. In de praktijk wordt hier echter maar heel beperkt gebruikt van gemaakt in de thuissituatie. De belangrijkste redenen hiervoor zijn:
– Er is geen goede afstemming tussen zorgtechnologieën en de behoeften en noden van de eindgebruikers, waardoor gebruik in praktijk moeilijk is of belemmerd wordt.
– Bij zorgprofessionals en eindgebruikers is er te weinig kennis over het bestaan van en de mogelijkheden van zorgtechnologie.
– De hoge kostprijs van zorgtechnologie, waardoor voor het voor veel cliënten te duur is om zorgtechnologie aan te schaffen, zeker in relatie tot de beperkte gebruiksduur.
Bij Hogeschool PXL worden er verschillende projecten gedaan rondom zorgtechnologie. Binnen een van deze projecten zijn een aantal zorgtechnologieën getest met eindgebruikers. Hierdoor wordt er inzicht verkregen in de behoefte en noden van de eindgebruikers en hun gebruikservaringen. Zorgtechnologieën kunnen aan de hand van deze bevindingen aangepast worden. Bovendien kan de verkregen informatie ook gebruikt worden bij het informeren van zorgprofessionals en eindgebruikers over de mogelijkheden van zorgtechnologie.
Participanten en setting
De gebruikerstesten vonden plaats in het UD (Universal Design) Woonlabo te Hasselt. Inclusiecriteria waren: 1) ouder dan 65 jaar, 2) thuiswonend, 3) aanwezigheid van een mantelzorger. Exclusiecriterium was: ernstige verstoring van fijne motoriek.
Opzet van de gebruikerstest
Testen werden uitgevoerd met individuele participanten en hun mantelzorger. Voor aanvang hiervan kreeg de participant uitleg over het doel van de gebruikerstest. Vervolgens werd er een korte uitleg over en demonstratie van de Compaan gegeven. Daarna kreeg de participant en mantelzorger 5 tot 10 minuten de tijd om de Compaan zelf te gebruiken. Hierbij werd door de onderzoeker geobserveerd maar geen vragen beantwoord. De participant kon wel hulp vragen aan de mantelzorger. Hierna kreeg de participant enkele opdrachten om uit te voeren (bijv de agenda bekijken, een spelletje spelen, het bericht lezen dat door de mantelzorger verstuurd was en de foto’s bekijken). De mantelzorger moest een bericht versturen naar de tablet via het online portaal en een nieuw agendapunt instellen. Voor iedere opdracht werd maximaal 15 minuten tijd voorzien. Tot slot werden de vragenlijsten ingevuld
“7/10 zouden (zeer) graag de Compaan regelmatig gebruiken.”